Święte Triduum Paschalne - komentarze
Msza Wieczerzy Pańskiej
PROCESJA WEJŚCIA
Dzisiejszą Eucharystią rozpoczynamy trzydniowy obchód tajemnicy Paschalnej: Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Boga – Człowieka Jezusa Chrystusa. Gromadzimy się w dzisiejszy wieczór wokół Chrystusa Pana jak uczniowie na Ostatniej Wieczerzy. Uczestniczymy w tych samych wydarzeniach. Ten sam Jezus zaprasza nas do wspólnego stołu. Weźmie chleb i wino, aby przemienić je w swoje Ciało i Krew, i nas nakarmić. Czyni to wszystko z miłości ku nam. Zanim odejdzie do Ojca zostawi nam Testament miłości. Tym testamentem jest On sam. Pozostał z nami pod osłoną znaków sakramentalnych, zwłaszcza Eucharystii i Kapłaństwa, których ustanowienie dziś wspominamy. Sprawia to Duch Święty, którego mocą żyjemy i uświęcamy się. Starajmy się, aby udział w tej Ofierze Nowego i Wiecznego Baranka obdarzył nas mocą siłą i łaską na przejście z królestwa ciemności do Królestwa Syna Bożego. Owoce Eucharystycznej ofiary kapłani będą ofiarowywać w następujących intencjach: …
Rozpoczyna się celebracja liturgii, powstańmy!
PRZED PIERWSZYM CZYTANIEM (Wj 12, 1-8. 11-14)
Czytanie z księgi Wyjścia mówi o Bożym nakazie obchodzenia Paschy. Ofiara Baranka Paschalnego przynosi obronę przed gniewem Boga, ma być powtarzana, co roku na pamiątkę odnowy przyjaźni z Bogiem i wyjścia z Egiptu, kraju niewoli. Dzisiejszy wieczór jest kontynuacją tej starotestamentalnej uczty paschalnej, którą Jezus wzbogacił w wieczerniku o nowe treści. Z uwagą w słowa Pisma ukazujące Bożą pedagogię zbawienia.
PRZED DRUGIM CZYTANIEM (1 Kor 11, 23-26)
Przy stole ostatniej wieczerzy sam Jezus stał się prawdziwym Barankiem za nas ofiarowanym i danym na pożywienie w drodze do niebieskiej ojczyzny. Najstarszy opis tej wieczerzy przytoczy nam za chwilę święty Paweł. Pamiętajmy o tym, że przy tym ołtarzu, Chrystus
spełnia to samo, co uczynił dla nas w wieczerniku i na Golgocie.
KOMENTARZ NA OFIAROWANIE
Za chwilę na ołtarzu zostaną złożone dary. Chleb – owoc wysiłku i trudu, jaki podejmujemy, na co dzień oraz wino symbol radości, która przepełnia nasze serca. W ten wieczór, w który Pan Jezus ustanowił Nowe Przymierze i zostawił nam siebie pod postacią Chleba i Wina, przystąpmy z wiarą do sprawowania Najświętszego Misterium. Do Ofiary Chrystusa, uobecnianej przez kapłana, dołączmy naszą ofiarę, składając Bogu całe nasze życie. Postarajmy się ożywić naszą wiarę, aby nawiązać jak najściślejszą łączność z naszym Zbawicielem. Otwórzmy nasze serca na przyjęcie największego Daru, jaki daje nam Bóg – Jego samego.
KOMENTARZ NA ROZESŁANIE
Chrystus – Żywa Miłość daje siebie innym, daje swoje Ciało i Krew nam wszystkim, oraz wybiera sobie tych, którzy będą Go sprowadzali na Ołtarz – daje nam kapłanów. Celebrans za moment przeniesie Najświętszy Sakrament do miejsca przechowywania, zwanego ciemnicą, w której będziemy Chrystusa adorowali z wdzięcznością za dar Eucharystii oraz będziemy rozważali ostatnie chwile przed Jego męką i śmiercią, zwłaszcza Jego modlitwę i upomnienia dane uczniom w Ogrodzie Oliwnym. Teraz wszystkie tabernakula – namioty, w których Pan mieszka pośród swego ludu, będą puste, abyśmy uświadomili sobie, że zabrano nam Pana, a On łagodnie poszedł tam, gdzie Go zaprowadzono. W dniu dzisiejszym można uzyskać odpust zupełny za pobożne odśpiewanie hymnu „Przed tak wielkim Sakramentem”.
Liturgia Męki Pańskiej
WPROWADZENIE PRZED LITURGIĄ
W skupieniu i ciszy gromadzimy się w Wielki Piątek na celebracji upamiętniającej Mękę i Śmierć Pana naszego Jezusa Chrystusa. Liturgia zaprasza przede wszystkim do rozważenia biblijnego opisu Męki Pańskiej, a następnie do adoracji i uczczenia Krzyża świętego. Bardzo
ważnym punktem jest Komunia Święta, która jednoczy nas ze Zbawicielem. Pamiętajmy, że śmierć Chrystusa nie była dla Niego klęską i przegraną, lecz zwycięstwem i została opromieniona blaskiem zmartwychwstania. Liturgię poprzedza wejście kapłanów w bezwzględnej ciszy oraz gest uniżenia i adoracji. Kapłan pada krzyżem przed ołtarzem, by w ten sposób wyrazić pokorne uwielbienie wobec tak wielkiego Misterium, którego nie da się do końca pojąć i wyrazić słowami. My wszyscy towarzyszymy mu modlitwie, klęcząc.
PRZED PIERWSZYM CZYTANIEM (Iz 52, 13 – 53, 12)
Pierwsze czytanie z Księgi Izajasza ukazuje nam wstrząsający obraz cierpień i śmierci Sługi Jahwe. Na sześć wieków przed Chrystusem prorok dokładnie opisał cierpienia obiecanego ludzkości Mesjasza. Pamiętajmy o tym, że Syn Boży został zraniony i poniżony również za nasze grzechy i niewierności.
PRZED DRUGIM PYTANIEM (Hbr 4, 14-16; 5, 7-9)
Drugie czytanie ukazuje nam Chrystusa jako wywyższonego Króla i Arcykapłana, podobnego do ludzi we wszystkim oprócz grzechu. Przez swe cierpienia stał się On nam bliski, dlatego możemy się zwracać do Niego z wielką ufnością. Uczmy się jednak od Niego posłuszeństwa woli Ojca.
KOMENTARZ PRZED MODLITWĄ POWSZECHNĄ
Stajemy w duchu przed Chrystusem, wiszącym na ołtarzu Krzyża, na którym złożył w ofierze swoje życie za wszystkich ludzi. Podwyższony nad ziemią wszystkich pociągnął do Siebie. Dlatego modlimy się za wszystkich ludzi i za cały świat. Czynimy to, posługując się modlitwą sięgającą starożytności chrześcijańskiej. Kapłan/ Kantor zapowiada intencję, następnie wszyscy modlą się w ciszy, po której celebrans podsumowuje modlitwy zgromadzenia specjalną prośbą. Każdorazowe Amen winno być świadomym włączeniem się i osobistym potwierdzeniem.
PRZED ADORACJĄ KRZYŻA
Teraz nastąpi kulminacyjny moment w liturgii Wielkiego Piątku, jakim jest adoracja krzyża, który zostanie wniesiony w procesji. Spojrzymy najpierw na krzyż, odsłaniany przez celebransa, aby sobie jeszcze raz uświadomić, że na nim zawisło zbawienie świata. Odsłonięcie Krzyża następuje w trzech etapach, za każdym razem klęka się i w odpowiedzi – „Pójdźmy z pokłonem” – wyraża się wdzięczność Chrystusowi za trud naszego zbawienia. Pobożna adoracja Znaku Wiary podczas dzisiejszego nabożeństwa daje możliwość uzyskania odpustu zupełnego.
PRZED KOMUNIĄ ŚWIĘTĄ
Od Krzyża liturgia prowadzi nas do Komunii Świętej. Pragnie nam przez to powiedzieć, że między Ofiarą na Krzyżu a Eucharystią istnieje ścisły związek. Uczestniczymy zawsze w eucharystycznej Uczcie Baranka dzięki Jego ukrzyżowaniu. Komunia św. jest pokarmem, jest owocem zerwanym z Drzewa Krzyża, z Drzewa nowego i nieśmiertelnego Życia. Za chwilę kapłan ukaże nam już nie drzewo i symbol do uwielbienia, ale samego Chrystusa, w Jego eucharystycznym i uwielbionym Ciele. Przyjmując Go upodabniamy się do Niego, także w oddaniu i codziennym posłuszeństwie Bogu Ojcu aż do śmierci.
PRZED PROCESJĄ DO BOŻEGO GROBU
Zgodnie z wielowiekową tradycją na zakończenie liturgii wielkopiątkowej przenosi się Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego. Naszą uwagę kierujemy przede wszystkim na chleb wystawiony w monstrancji, którym jest Sam Chrystus. Grób Pański jest więc wypełniony prawdziwą obecnością Boga. Ze śpiewem na ustach i w duchu uwielbienia trwajmy przy Zbawicielu, który dla nas umarł i przeszedł z tego świata do Chwały Ojca. Niech rozważanie jego Męki, jaką podjął z miłości do nas, doda nam siły do ciągłego nawracania się, abyśmy już nie żyli dla siebie, ale dla Tego, który dla nas umarł i zmartwychwstał.
Wigilia Paschalna
WPROWADZENIE DO LITURGII
Noc Paschalną rozjaśnia Zmartwychwstały Chrystus. Jest to naprawdę Wielka Noc, bo w niej przeżywamy w znakach sakramentalnych, to najważniejsze wydarzenie w dziejach świata, jakim było przejście ze śmierci do nowego życia przez zmartwychwstanie. Ta zbawcza tajemnica, w liturgii tej nocy, stanie się dla nas teraźniejszością. Uobecnią ją przede wszystkim dwa sakramenty paschalne: Chrzest i Eucharystia. Dlatego są one ważnymi punktami dzisiejszej liturgii. Cała dynamika nocy paschalnej koncentruje się wokół nowego życia w Chrystusie, dlatego też liturgia jest pełna symboli życia, którymi są: światło, słowo, woda i uczta. Znaki te stanowią główną treść kolejnych części liturgii wigilii paschalnej, Liturgia Światła, która rozpoczyna dzisiejszą Wigilię Paschalną składa z poświecenia ognia, zapalenia paschału, świec wiernych i oświetlenia kościoła. Stopniowe rozpraszanie ciemności przez Światło Chrystusa ma głęboką wymowę. Z Nim przechodzimy z ciemności śmierci do światła nowego życia. Płomień światła jest również znakiem gotowości i czuwania. Paschał jest symbolem Chrystusa Pana, wiekuistej Światłości Świata. Kapłan wyżłobi w nim krzyż – znak zbawienia, oraz pierwszą i ostatnią literę alfabetu greckiego, a także cyfrę bieżącego roku. Chrystus zachował po swoim zmartwychwstaniu ślad ran, dlatego celebrans wkłada w paschał pięć ziaren kadzidła, w formie krzyża. Chrystus, którego w szczególny sposób symbolizuje paschał wkroczył w nowe, chwalebne życie. To nowe życie niech będzie i naszym udziałem. Owoce Liturgii Eucharystycznej kapłani będą ofiarowywać w następujących intencjach: …
KOMENTARZ PRZED ORĘDZIEM PASCHALNYM
Stojąc z zapalonymi świecami, będziemy słuchać orędzia wielkanocnego i razem z kapłanem dziękować Bogu za Chrystusowy dar zmartwychwstania, za zmazanie niewinną Krwią dłużnego zapisu starodawnej winy. Podziwiając jasność płomienia świecy paschalnej, cieszymy się, że Chrystus zmartwychwstały opromienia swoim blaskiem całą ziemię i każdego z nas. Dzięki Niemu wolni jesteśmy od mroku i strachu śmierci. Za chwilę nastąpi okadzenie świecy paschalnej, co będzie wyrazem uszanowania dla Światłości świata – Jezusa Chrystusa, który wszystkich nas wydobył z ciemności śmierci grzechu.
PRZED PIERWSZYM CZYTANIEM (Wj 12, 1-8. 11-14)
Bóg Stwórca świata, powołał do istnienia człowieka, którego ukształtował na swoje podobieństwo. Obraz Boży, naruszony w nas przez grzech pierworodny, został odnowiony w sakramencie chrztu świętego. Oto, dlaczego dzisiaj słuchamy opowiadania o Ewangelii stworzenia.
PRZED DRUGIM CZYTANIEM (1 Kor 11, 23-26)
Ofiara Abrahama z jedynego syna Izaaka jest zapowiedzią ofiary Chrystusa, jedynego Syna Ojca Przedwiecznego. Uratowanie Izaaka od śmierci jest nagrodą za wiarę Abrahama, również nasze zmartwychwstanie w Chrystusie przez chrzest uwarunkowane jest silną wiarą w to, co mówi Bóg.
PRZED TRZECIM CZYTANIEM (Wj 14, 15-15, 1)
Cudowne przejście przez wody Morza Czerwonego nie tylko wyzwoliło z niewoli naród wybrany, ale wyzwala i nas przez wodę chrztu, który kontynuuje to, co się wtedy zaczęło. Chrzest wprowadza nas do prawdziwej ziemi obiecanej. Dlatego obchodzimy dziś radośnie doroczne święto naszego wyzwolenia i prawdziwej wolności. Po tym czytaniu nie mówi się „Oto słowo Boże”, a my nie odpowiadamy „Bogu niech będą dzięki”. Gdyż wyrazi to śpiew, który jest dalszym ciągiem czytania. Razem z Mojżeszem i synami Izraela pragniemy podziękować Panu za wyzwolenie z niewoli grzechu i śmierci.
PRZED CZWARTYM CZYTANIEM (Iz 54, 4a.5-14)
Prorok Izajasz opisuje przyszłą wspaniałość nowego Jeruzalem. Gwarancją przyszłości dla Izraelitów jest wierność, wszechmoc i sprawiedliwość Boża. Działania Boga porównane są do postawy męża, który kocha żonę poślubioną w młodości. Tą Oblubienicą Boga jest Kościół, który został obmyty z grzechu przez Chrystusa, Jego Krwią Świętą.
PRZED PIĄTYM CZYTANIEM (Iz 55, 1-11)
Proroctwo Izajasza zapowiada nowe przymierze, które zrodzi się z wody chrztu i Słowa Bożego, gdyż jest ono skuteczne i ma moc sakramentalną. Oby słowo Pana wypowiedziane ustami proroka stało się w nas owocne.
PRZED SZÓSTYM CZYTANIEM (Ba 3, 9-15.32-4, 4)
Chrzest w Duchu Świętym sprawia, że stajemy się nowymi ludźmi. Chrzest to zanurzenie w miłości i w mądrości Bożej, która jest niezgłębiona przez żaden ludzki umysł. Żyć według mądrości Bożych – to naśladować Chrystusa i kroczyć w blasku Jego paschalnego światła.
PRZED SIÓDMYM CZYTANIEM (Ez 36,16-28)
Prorok Ezechiel na sześć wieków przed Chrystusem zapowiada jedyne i definitywne oczyszczenie jakie nastąpi w sakramencie Chrztu przez „pokropienie wodą czystą”. Bóg udzielił nam swojego Ducha Świętego i odnowił nasze serca.
PRZED UROCZYSTYM „ALLELUJA”
[Powstańmy]. W Chrystusie rozpoczęliśmy nowe życie, rozpoczęło się już nasze zmartwychwstanie. Jako wyraz wdzięczności i radości zaśpiewajmy wielkanocne Alleluja – jest to okrzyk radości i powitania Zmartwychwstałego Pana, który żyje i jest obecny wśród nas.
Czcigodny Ojcze zwiastuję Ci radość wielką, rozpoczynamy śpiew wielkanocnego ALLEUJA
PRZED LITURGIĄ CHRZCIELNĄ
Woda jest istotnym elementem potrzebnym do życia, dlatego jest ona symbolem także życia nadprzyrodzonego. Jest znakiem rozpoczynającym życie Boże w człowieku w sakramencie chrztu. Dlatego odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych zajmuje tak ważne miejsce w liturgii Nocy Paschalnej. To właśnie sakrament chrztu wszczepia nas najbardziej w paschalne misterium Chrystusa. Za szczere i pobożne odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych można dostąpić łaski odpustu zupełnego. We wszystkich decydujących i ważnych chwilach dla Kościoła, w liturgii prosimy o wstawiennictwo nasze Siostry i naszych Braci, którzy już cieszą się chwałą Chrystusa zmartwychwstałego. Poprzez śpiew litanii prośmy naszych świętych patronów o pomoc w wiernym wypełnianiu przymierza zawartego w sakramencie chrztu świętego.
KOMENTARZ NA OFIAROWANIE
Odnowiliśmy w sobie łaskę chrztu świętego, przez który zostaliśmy w Chrystusie wskrzeszeni do nowego życia. Teraz Zmartwychwstały Pan zaprasza na Swoją Ucztę paschalną. W sakramentalny sposób dokona się w Ofierze paschalnej przejście Chrystusa przez śmierć do życia, którego i my stajemy się uczestnikami. Pełni radości składajmy Bogu Ojcu dzięki za dar zmartwychwstania Chrystusa i naszego w nim udziału przez chrzest i Eucharystię.
PRZED PROCESJĄ REZUREKCYJNĄ
Liturgia światła, słowa Bożego i chrztu była wprowadzeniem i warunkiem radosnego spotkania ze Zmartwychwstałym na uczcie Eucharystycznej. W czasie Wigilii Wielkanocnej usłyszeliśmy wezwanie: Weselcie się zastępy Aniołów w niebie! Raduj się ziemio, opromieniona tak niezwykłym blaskiem, bo jesteś wolna od mroku, co świat okrywa! Idźmy teraz z radością i ogłośmy całemu światu tryumf życia nad śmiercią i szatanem. Przez uczestnictwo w procesji okażmy nasze wolę pójścia za Zmartwychwstałym Chrystusem we wszystkich okolicznościach życia, abyśmy mogli stać się uczestnikami jego chwały w niebie. Na czele procesji będzie niesiony krzyż przepasany czerwoną stułą oraz figurę zmartwychwstałego Chrystusa. Te dwa znaki ukazują, że Jezus pokonał śmierć. Jednakże nie te znaki są najważniejsze, ale sam, prawdziwy, zmartwychwstały Chrystus, którego kapłan niesie w Najświętszym Sakramencie. Procesję zakończymy uroczystym Te Deum oraz błogosławieństwem Najświętszym Sakramentem.