Posługa ceremoniarza do Mitry i Pastorału
OGÓLNY SCHEMAT PODAWANIA INSYGNIÓW BISKUPICH
Schemat jest ogólny nie dotyczy Mszy świętej z udzieleniem sakramentu bierzmowania czy z Mszy świętej podczas której występują inne obrzędy, błogosławieństwa czy poświęcenia.
PRZED ROZPOCZĘCIEM LITURGII
Podjęcie posługi oraz jej zakres należy zawsze uzgodnić z kapelanem księdza Biskupa przed rozpoczęciem Liturgii. Zasadniczo w naszej Diecezji mitrę i pastorał podaje ks. kapelan. Warto jednak znać zasady podawania insygniów, zwłaszcza w sytuacji, gdy na liturgii nie ma kapelana.
- Przed przybyciem Biskupa, w zakrystii należy przygotować: ornat, stułę i cingulum oraz zadbać, aby asysta liturgiczna założyła stosowne szaty, a ministranci Mitry i Pastorału otrzymali welony naramienne.
- Biskup zdejmuje wierzchnie szaty, w których przybył do świątyni, w tym czasie, w porozumieniu z kapelanem księdza Biskupa, należy podać ministrantom Mitry i Pastorału insygnia Biskupie. Przygotowanie insygniów (skręcenie pastorału, przygotowanie wybranej mitry) leży w gestii kapelana bądź osoby towarzyszącej biskupowi.
- Następnie, przy pomocy zakrystianina/ ceremoniarza, Biskup nakłada: albę, cingulum, krzyż noszony na piersiach, stułę i ornat. Następnie ceremoniarz odbiera piuskę od Biskupa, podaje ją ministrantowi Mitry i nakłada Biskupowi Mitrę. Następuje zasypanie kadzidła, po którym należy podać Biskupowi Pastorał.
- Pastorał podajemy Biskupowi do ręki lewej, zakrzywioną stroną do ceremoniarza.
- Na znak ceremoniarza procesja rusza do ołtarza. Ceremoniarz idzie za Biskupem wraz z ministrantami Mitry i Pastorału
PODCZAS LITURGII
- Po dojściu do ołtarza należy odebrać od Biskupa Pastorał (najlepiej podać go drugiemu ceremoniarzowi, który przekaże go ministrantowi Pastorału), zdjąć Mitrę i podać piuskę. W przypadku braku drugiego ceremoniarza, najpierw należy podać biskupowi piuskę, ściągnąć Mitrę i dopiero odebrać Pastorał.
- Gdy Biskup odmówi kolektę i usiądzie, może na czas liturgii słowa poprosić o Mitrę.
- Gdy rozpocznie się śpiew aklamacji przed Ewangelią, do Biskupa podchodzi ministrant z kadzielnicą oraz łódką, następuje zasypanie. Biskup może siedzieć lub stać. Następnie podchodzi diakon lub prezbiter, prosząc o błogosławieństwo przed odczytaniem Ewangelii. Po udzieleniu błogosławieństwa należy zdjąć Mitrę (jeśli była używana podczas liturgii słowa) i podać Pastorał.
- Po odczytaniu Ewangelii diakon/prezbiter zanosi księgę do ucałowania Biskupowi, który to błogosławi lud księgą Ewangelii. W tym czasie należy odebrać Pastorał.
Po zakończeniu Ewangelii, jeśli jest używana księga Ewangeliarza, biskup otrzymuje mitrę i z odpowiedniego miejsca udziela błogosławieństwa. Na czas błogosławieństwa pastorał trzyma kapelan, diakon lub ceremoniarz.
- Po udzielonym błogosławieństwie księgą Ewangelii diakon/ prezbiter kładzie ją w stosownym miejscu. Biskup może poprosić o Pastorał na czas głoszenia homilii.
- Jeżeli po homilii nie ma być sprawowany w tym momencie jakiś obrzęd sakramentalny albo jakaś konsekracja czy błogosławieństwo odbiera się od Biskupa Mitrę (podaje Piuskę), odbiera się Pastorał, jeśli był używany.
- Po zakończeniu modlitwy powszechnej Biskup siada i otrzymuje Mitrę – jeśli ma zwyczaj jej używać w tym momencie liturgii. Jeśli jest procesja z darami, biskup przyjmuje dary w mitrze, potem ją oddaje, (dopuszczalne jest też odbieranie darów bez mitry).
- Gdy ołtarz jest przygotowany Biskup podchodzi do ołtarza (zdjąwszy wcześniej Mitrę i założywszy piuskę).
- Gdy Biskup rozpoczyna prefację należy zdjąć piuskę z jego głowy i podać ministrantowi Mitry.
- Do Komunii św. ministrant Mitry i Pastorału przystępują w ten sposób, że jeden z nich przez chwilę trzyma mitrę i pastorał, a drugi przystępuje do Komunii św. Może być też tak, że to ceremoniarz przytrzymuje mitrę i pastorał lub prosi on o podejście do nich jednego z komunikujących kapłanów.
- Gdy Biskup po Komunii wróci na miejsce przewodniczenia, przyjmuje piuskę i jeśli trzeba, myje ręce.
- Po modlitwie po Komunii Biskup przyjmuje Mitrę oraz rozkłada ręce i pozdrawia lud, mówiąc: Pan z wami. Lud odpowiada: I z duchem twoim. Jeden z diakonów może wypowiedzieć wezwanie: Pochylcie głowy na błogosławieństwo. Biskup udziela uroczystego błogosławieństwa, Następnie Biskup otrzymuje pastorał i mówi: Błogosławieństwo Boga wszechmogącego, oraz wykonując trzykrotny znak krzyża nad ludem, dodaje: Ojca+ i Syna, + i Ducha + Świętego niechaj zstąpi na was i pozostanie na zawsze. W. Amen.
- Lub: Bp: Niech imię Pańskie będzie błogosławione, W: Teraz i na wieki Bp: Wspomożenie nasze w imieniu Pana W: Który stworzył niebo i ziemię (w tym momencie Biskup otrzymuje Pastorał) po czym następuje formuła błogosławieństwa: Niech was błogosławi Bóg wszechmogący: Ojciec i Syn i Duch Święty.
PO ZAKOŃCZONEJ LITURGII
- W zakrystii należy odebrać od Biskupa Mitrę, Pastorał a podać mu piuskę oraz pomóc zdjąć szaty liturgiczne.
PS: Podczas liturgii słowa ministranci Mitry i Pastorału mogą siedzieć.
Opracowanie na potrzeby duszpasterstwa LSO:
Ks. Piotr Góra – ceremoniarz diecezji Bielsko – Żywieckiej
Ks. Jakub Kuliński diecezjalny duszpasterz LSO